BƯỚC 3: TẬP HỌP ĐỘI NGŨ PHE TA
Để mua được một căn nhà ở Canada, bạn sẽ cần làm việc với 3 người: 1-Chuyên viên cho vay tiền mua nhà. 2- Chuyên viên địa ốc. 3-Luật sư hay Công chứng viên.
1-Chuyên viên cho vay tiền mua nhà hay Người môi giới vay tiền mua nhà
Ngân hàng mà bạn đang mở tài khoản có thể cho bạn vay tiền mua nhà. Nhưng vì mỗi ngân hàng có thể có khác biệt đôi chút về điều kiện cho vay cũng như lãi xuất cho vay nên bạn cần tìm hiểu ngân hàng khác có một chương trình cho vay tốt hơn chương trình của ngân hàng của bạn hay không, vì bạn không bắt buộc phải vay tiền mua nhà tại ngân hàng của bạn. Mỗi ngân hàng đều có nhân viên chuyên cho vay tiền mua nhà được gọi là Mortgage Specialist. Vì chương trình cho vay tiền mua nhà khá phức tạp, để vượt qua hàng rào ngôn ngữ tiếng Anh, một số ngân hàng có Chuyên viên Cho vay nói được tiếng Việt.
Nếu bạn không có thì giờ và không có khả năng đi tìm hiểu chương trình cho vay của các ngân hàng thì đã có một chuyên viên làm việc đó cho bạn. Đó là Chuyên viên Môi giới Tiền cho vay mua nhà (Mortgage Broker). Những người này có kiến thức và có tin tức về tất cả các chương trình cho vay tiền mua nhà của tất cả ngân hàng. Họ sẽ tìm ra chương trình cho vay tốt nhất từ ngân hàng nào hợp với tình trạng tài chánh của bạn. Bạn không phải lo trả chi phí cho người môi giới này, vị họ ăn tiền công từ ngân hàng mà họ giới thiệu cho bạn. Cũng có người Vietnam hoạt động trong lãnh vực Môi giới cho vay tiền mua nhà.
Sau khi đã thành công trong việc xin vay tiền mua nhà từ ngân hàng, bạn bắt đầu đi tìm người quan trọng trong đội ngũ của bạn: Chuyên viên Địa ốc.
2-Chuyên viên Địa ốc (CVĐO)
Ở Canada, bạn có thể tự mua nhà không cần có Chuyên viên Địa ốc của bạn, nếu bạn giỏi Anh ngữ, tự tin có khả năng giao dịch với CVĐO của người bán. Tuy nhiên có những tin tức về căn nhà mà chỉ có giới Chuyên viên Địa ốc mới có, chính quyền không phổ biến tin tức này cho người thường dân. Cho nên CVĐO của bạn là người hổ trợ, bảo vệ quyền lợi của bạn khi mua nhà. Do đó, tìm được một người Chuyên viên Địa ốc giỏi, giúp bạn mua được căn nhà đúng ý rất quan trọng. Bạn không phải trả tiền công cho CVĐO giúp bạn mua nhà vì họ lấy tiền công từ bên phía bán nhà. CVĐO nói chung gọi là Real Estate Agent hay Realtor. Người giúp bạn mua nhà gọi là Buying Agent.
Nhưng khi bán nhà thì bạn dứt khoát cần đến CVĐO, vì đây là một thủ tục rất phức tạp, giấy tờ nhiêu khê, đòi hỏi trình độ chuyên môn. CVĐO bán nhà gọi là Listing Agent hay Selling Agent.
Có rất nhiều CVĐO hoạt động cho nên tìm một người tốt cũng là việc phải có nghiên cứu. Cũng giống như Chuyên viên Cho vay tiền ngân hàng, ngành địa ốc xử dụng rất nhiều chuyên viên song ngữ, nghĩa là ngoài tiếng Anh hay Pháp là ngôn ngữ chính thì còn nói được thêm một ngôn ngữ di dân để giúp cho người mua bán nhà thuộc gốc di dân. Hiện giờ có khá nhiều CVĐO người Việt tại những thành phố lớn của Canada.
Khi quảng cáo trên báo, CVĐO hay đề cập là được vào hàng Top 10, Top 5 hay Medal này, Medal nọ về số lượng nhà bán được. Bạn phải biết phân biệt họ được xếp hạng/huy chương như vậy là xếp hạng/huy chương của công ty địa ốc riêng của họ, hay thành tích của vùng đó, khu vực đó. Thành tích vùng thì rõ ràng uy tín hơn thành tích trong công ty, vì là sự tranh đua rộng lớn, bao gồm nhiều công ty địa ốc. Ngoài thành tích quảng cáo thì số năm hành nghề, trình độ học vấn là những yếu tố khác để bạn đánh giá một CVĐO. Để trở thành một CVĐO tại Canada, điều kiện không quá khó khăn: ngoài Anh ngữ lưu loát thì chỉ phải qua khóa huấn luyện ngắn hạn và đậu kỳ thi tốt nghiệp, sau đó là được cấp bằng hành nghề (license). Vì vậy nên giới CVĐO tương đối đông đảo, bao gồm rất nhiều loại người với trình độ giáo dục khác nhau, đi từ tốt nghiệp trung học cho đến Tiến sĩ và nhiều người chuyển từ một nghề khác sang nghề địa ốc.
Sau cùng thì cá tính, cách ăn nói giao dịch của CVĐO với bạn là tiêu chuẩn cuối.
Khi bạn mua nhà thì bạn không phải lo lắng tiền hoa hồng trả cho CVĐO vì bạn không phải trả tiền này mà người bán trả. Theo tiêu chuẩn hiện nay thì CVĐO mua nhà cho bạn (buyer's agent) được 3.125 % trên 100,000$ tiền bán nhà và 1.1625% trên trị giá còn lại. Tỷ dụ như căn nhà được mua với giá 1,000,000$ thì CVĐO của bạn được 13,588$ tiền hoa hồng.
Bạn cần cho người CVĐO biết chính xác bạn muốn loại nhà gì, giá bao nhiêu, vùng nào để CVĐO giúp bạn nhanh chóng tìm căn nhà bạn muốn trong số hàng trăm căn nhà trên thị trường. Thật ra là bạn chỉ cần lên mạng tìm kiếm là biết chứ cũng không cần CVĐO. Ngoài hàng trăm website của hàng trăm CVĐO thì có một trang địa ốc chính của Liên Hội đồng Địa Ốc các Thành phố : https://realtylink.org là nơi mà tất cả nhà bán phải đăng ký để có thể bán nhà. Nói tóm tắt thì tất cả nhà cửa đang rao bán đều nằm trong website này. CVĐO cũng giúp bạn trả giá mua nhà một cách hợp lý, không hớ hênh mà cũng không để mất nhà vào tay người mua khác vì trả quá thấp.
3-Luật sư (lawyer) hoặc Công chứng viên(Public Notary)
Sau khi CVĐO giúp bạn mua được căn nhà, nghĩa là người bán đồng ý bán và lấy tiền đặt cọc (deposit) của bạn là lúc bạn phải tìm một Luật sư (LS) hay Công chứng viên (CCV) để làm thủ tục trả tiền nhà, sang tên và lấy nhà.
Việc lựa chọn LS hay CCV thì không quan trọng cho lắm, vì nói chung thì đây là những thủ tục pháp lý, ai làm cũng giống nhau. Thường thì CCV lấy tiền công thấp hơn là LS. Có khi ngân hàng cho bạn vay tiền mua nhà muốn bạn thuê LS mà họ đã quen giao dịch tin tưởng. Nếu bạn tìm LS riêng của bạn thì phải tìm LS chuyên về giao dịch địa ốc (Real estate lawyer) vì ngành LS hoạt động trong nhiều lãnh vực khác nhau của luật pháp cũng như bác sĩ chuyên khoa chuyên về ngành nào đó của y khoa.
© Tim T Hoang